Xuất khẩu thủy sản bật lên nhờ tôm

Mặt hàng xuất khẩu chủ lực tôm và một số mặt hàng hải sản xuất khẩu tăng mạnh lên trong tháng 7, kéo kim ngạch xuất khẩu thủy bật tăng.

Chế biến thủy sản xuất khẩu. Ảnh: T.H

Xuất khẩu tôm tăng

Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam, trong 6 tháng đầu năm 2019, xuất khẩu thủy sản của cả nước đạt 3,9 tỷ USD, giảm nhẹ gần 2% so với cùng kỳ năm ngoái. Bước sang tháng 7, tình hình Xuất khẩu thủy sản có tín hiệu khả quan khi xuất khẩu tôm và các mặt hàng khác đều tăng trở lại, trừ cá tra giảm, do vậy kết quả xuất khẩu trong tháng 7 tăng 9%, đưa tổng xuất khẩu thủy sản tính đến hết tháng 7/2019 đạt 4,7 tỷ USD, gần tương đương với cùng kỳ năm ngoái.

Trong tháng 7, xuất khẩu sang những thị trường chính đều hồi phục, đặc biệt thị trường Trung Quốc tăng mạnh 51% khiến kết quả 7 tháng đầu năm sang thị trường này thay đổi hẳn cục diện, từ mức giảm 2% sau 6 tháng, sau tháng 7 đã tăng gần 5%.

Trừ xuất khẩu sang EU vẫn bị thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái (giảm gần 10%), sang Hàn Quốc giảm 3%; xuất khẩu sang thị trường khác đều tăng trưởng dương (Nhật Bản tăng 11%, Mỹ tăng 2%)

Xuất khẩu tôm 6 tháng đầu năm nay giảm 12% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 1,44 tỷ USD. Nửa đầu năm nay, sản lượng tôm tăng, giá tôm nguyên liệu giảm, trong khi lượng tồn kho tôm tại các thị trường cao, nguồn cung tôm từ các nước khác cũng tăng khiến giá tôm NK tại các thị trường hạ thấp hơn so với năm ngoái, do vậy xuất khẩu tôm tiếp tục xu hướng sụt giảm từ năm 2018.

Sau khi liên tục sụt giảm qua các tháng đầu năm, sang tháng 7/2019, xuất khẩu tôm bắt đầu phục hồi với mức tăng khá 13,4% đạt 334 triệu USD, đưa kết quả xuất khẩu 7 tháng đầu năm lên 1,77 tỷ USD, giảm 8% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tháng 7, các DN đẩy mạnh xuất khẩu tôm sang tất cả các thị trường chính, điển hình là sang Mỹ tăng mạnh 37%, Trung Quốc tăng 48%, Australia tăng 56%, do vậy, tổng xuất khẩu 7 tháng đầu năm cũng khả quan hơn. Xuất khẩu sang EU vẫn tăng trưởng âm 21%, trong đó xuất khẩu sang các nước tiêu thụ chính trong khối như Anh, Đức, Hà Lan đều giảm lần lượt 5%, 9% và 45%, giá trung bình xuất khẩu tôm sang các thị trường này đều giảm 1 USD/kg so với năm 2018.

Nhờ xuất khẩu trong tháng 7 tăng mạnh nên xuất khẩu tôm sang thị trường Mỹ 7 tháng đầu năm đã tăng 5% so với cùng kỳ năm ngoái, sau khi giảm liên tục 6 tháng đầu năm do lượng tồn kho cao, nhu cầu NK giảm mạnh so với cùng kỳ, giá trung bình NK giảm 1,1 USD/kg so với cùng kỳ năm ngoái.

Xuất khẩu tôm sang Trung Quốc cũng tăng nhẹ gần 2% nhờ xuất khẩu tháng 7 tăng vọt. 5 tháng đầu năm xuất khẩu tôm của các DN qua đường tiểu ngạch và mậu biên vẫn gặp khó khăn nên giá tôm nguyên liệu chưa hồi phục. Hiện nay, Trung Quốc đang siết chặt thương mại mậu biên và tăng cường kiểm soát ATTP do vậy, xuất khẩu tôm qua biên giới không được chấp nhận. Trong khi đó, xuất khẩu tôm chính ngạch qua đường biển vẫn có xu hướng tăng. Tuy nhiên, từ tháng 6, tôm chân trắng xuất khẩu chính ngạch qua đường biển sang Trung Quốc tăng khoảng 1,5 lần so với tháng trước, xu hướng này được dự báo sẽ tiếp tục đem lại kết quả khả quan trong những tháng cuối năm.

Kỳ vọng gỡ "thẻ vàng" IUU

"Thẻ vàng" IUU đã ảnh hưởng rõ rệt đến xuất khẩu các mặt hàng hải sản sang thị trường này, nhất là trong quý I, vấn đề xác nhận, chứng nhận nguyên liệu khai thác và NK còn bất cập khiến việc xuất khẩu bị đình trệ. Xuất khẩu cá ngừ sang EU từ quý II phục hồi nên tổng Xuất khẩu nửa đầu năm vẫn giữ được mức tương đương cùng kỳ năm ngoái, trong khi đó xuất khẩu mực, bạch tuộc tiếp tục giảm sâu 14%. Tuy nhiên, sang tháng 7, xuất khẩu cá ngừ sang EU giảm mạnh 20%, trong khi xuất khẩu mực, bạch tuộc tăng 12%. Thị trường Mỹ vẫn duy trì tăng trưởng cao đối với xuất khẩu cá ngừ (tăng 61%) và mực, bạch tuộc (tăng 60%) và là thị trường cá ngừ lớn nhất chiếm 43% kim ngạch của Việt Nam, nhưng chỉ chiếm 2,5% xuất khẩu mực, bạch tuộc.

Trong khi đó, thị trường Nhật Bản lại chiếm tỷ trọng lớn mực, bạch tuộc xuất khẩu của Việt Nam (chiếm 26%), chỉ đứng sau Hàn Quốc (42%) và trong 7 tháng đầu năm vẫn tăng 9% giá trị NK mực, bạch tuộc từ Việt Nam. Xuất khẩu cá ngừ sang Nhật đã hồi phục mạnh trong tháng 7 với mức tăng 85% nên kết quả 7 tháng gần tương đương cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, thị trường này chỉ chiếm 3,5% giá trị Xuất khẩu cá ngừ Việt Nam. Xuất khẩu mực, bạch tuộc sang Hàn Quốc tăng 9% đạt 120 triệu USD, tuy nhiên, những tháng gần đây có dấu hiệu sụt giảm (tháng 6 giảm mạnh gần 29%, tháng 7 tiếp tục giảm 12%)

Ngược với mặt hàng tôm, tháng 7 xuất khẩu cá tra tiếp tục giảm gần 13% do vậy tổng xuất khẩu 7 tháng đầu năm giảm 5,5% đạt 1,13 tỷ USD. xuất khẩu cá tra sang Mỹ giảm mạnh trong quý II (giảm gần 42%), kéo kết quả Xuất khẩu nửa đầu năm giảm gần 28% đạt 141 triệu USD, do ảnh hưởng của thuế CBPG giai đoạn POR14. xuất khẩu tôm sang Mỹ trong tháng 7 giảm sâu hơn với 56%, khiến xuất khẩu 7 tháng đầu năm sang thị trường này chỉ đạt 168 triệu USD, giảm 34%.

Xuất khẩu cá ngừ sẽ tiếp tục duy trì tăng trưởng tốt trong nửa cuối năm tại các thị trường Mỹ, Trung Quốc. Tuy nhiên tại thị trường EU khó đoán định vì sẽ phụ thuộc vào kết quả thanh tra của EU cuối tháng 10/2019 đánh giá việc thực hiện khuyến nghị chống khai thác IUU của EU. Trong 1 vài tháng tới, có thể DN sẽ tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường này. Nếu có kết quả tích cực sau thanh tra, xuất khẩu sẽ khởi sắc mạnh hơn, ngược lại kết quả những tháng cuối năm sẽ kéo kim ngạch xuất khẩu của nửa cuối năm hoặc tương đương hoặc thấp hơn cùng kỳ năm ngoái. Xuất khẩu các mặt hàng hải sản khác cũng bị chi phối bởi thẻ vàng IUU nhưng có thể các DN sẽ đẩy mạnh sang các thị trường khác ngoài EU, do vậy, xuất khẩu vẫn có thể duy trì tăng trưởng dương trong những tháng cuối năm.

Dự báo xuất khẩu tôm có chiều hướng khả quan hơn tại các thị trường Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản vào nửa cuối năm khi lượng tồn kho giảm, nhu cầu tăng và sản lượng tôm ở Ấn Độ được dự báo giảm 20 -30% do ảnh hưởng thời tiết và do giá giảm.

Xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc những tháng đầu năm bị ảnh hưởng bởi việc siết chặt thương mại mậu biên và kiểm soát chất lượng, tuy nhiên, từ tháng 6 đã tăng trở lại và dự báo những tháng tiếp theo, các DN xuất khẩu cũng như nhà NK Trung Quốc đã bắt kịp yêu cầu và có sự điều chỉnh tốt hơn, do vậy xuất khẩu sẽ tiếp tục tăng mạnh hơn trong nửa cuối năm...